Michiel Meurs
Michiel Meurs is senior designer bij FromAtoB Public Design
Ruimte voor fietsers en voetgangers
Oorlog op het fietspad! Fietsers op E-bikes en wielrenners strijden om de beperkte ruimte, families met kinderen op de fiets en wandelaars delven het onderspit. Op doordeweekse dagen blijkt bij een willekeurige stalling het aantal fietsen in Nederland hoger te zijn dan het aantal inwoners. Bij mooi weer in het weekend, wanneer overal de fietsen uit de stallingen tevoorschijn komen, blijkt dat ook het fietspadennet niet opgewassen is tegen de groeiende groepen gebruikers. Smalle fietspaden plus fietsers met grote onderlinge snelheidsverschillen zijn een recept voor irritatie en ongelukken.
Dat we zo graag en zo veel gaan fietsen en wandelen is natuurlijk mooi, maar dat daarbij de grenzen van de capaciteit van de fietspaden wordt overschreden is minder. Als ik kijk naar het aanbod aan fietsen valt me op hoeveel variatie er is in modellen. Van stad- tot tourfiets, met of zonder rekje, kratje, duozitje. Bakfietsen en fietsen voor één, twee of drie personen. Het vindt allemaal zijn weg naar onze fietspaden. En een deel van die nieuwe varianten heeft aanzienlijk meer ruimte nodig op de weg.
Hoog tijd om eens na te denken over de gemiddelde afmeting van een fietspad. Voor tweerichtingsverkeer mag een fietspad wel anderhalf keer de standaardbreedte krijgen. Zo ontstaat meer ruimte om langzame (en brede) medeweggebruikers te passeren. Op verschillende plaatsen zijn al snelfietsroutes gecreëerd die hieraan voldoen. Waar in dichtbebouwde omgevingen geen ruimte is om fietspaden en trottoirs breder te maken kan gekozen worden voor het opgeven van het vrijliggende fietspad, om in plaats daarvan de rijbaan in de eerste plaats aan de fietsers te gunnen, en autoverkeer als ‘gast’ te gedogen. In bijvoorbeeld de stad Utrecht is daar al veel ervaring mee opgedaan. Bijkomend voordeel is dat er zo ook ruimte ontstaat om trottoirs te verbreden, met bijvoorbeeld meer ruimte voor fietsparkeren.
“Er valt sowieso nog veel te verbeteren aan het gedrag van fietsers, met name van fietskoeriers. Die menen te vaak een ‘licence to misbehave’ te hebben.”
In stedelijke gebieden en in winkelstraten zou een maximumsnelheid voor fietsers van 20 km/uur veel gevaarlijke situaties voorkomen. Dat zou met geo-fencing mogelijk moeten zijn. Zo’n gebod zou dan wel strikt gehandhaafd moeten worden. Er valt sowieso nog veel te verbeteren aan het gedrag van fietsers, met name van fietskoeriers. Die menen te vaak een ‘licence to misbehave’ te hebben, fietsen tegen de richting en over het trottoir, onderweg zo min mogelijk afremmend om maar zo snel mogelijk klaar te zijn voor een volgende bestelling. Dat weggedrag zouden we niet moeten tolereren, want het maakt de openbare ruimte een stuk onveiliger.
Ik ken maar één situatie waarin we ons (bijna) allemaal beter gedragen op de fiets, en dat is op vakantie. Op de smalle schelpenpaadjes op de Waddeneilanden bijvoorbeeld, waar huurfietsen in alle maten en soorten elkaar tegenkomen, heerst meestal een minder agressieve sfeer. Wanneer we niet zo’n haast hebben, wanneer we de rust hebben om gewoon wat beter om ons heen te kijken, kan er opeens veel meer en gunnen we elkaar de ruimte. Zou de echte oplossing voor de drukte op het fietspad dan toch gewoon ‘tussen de oren’ zitten?