VDL onderzoekt hergebruik busbatterijen voor stationaire toepassingen
VDL Bus & Coach en energiebedrijf RWE geven batterijen uit de 43 VDL-bussen die sinds 2016 in Eindhoven rijden, een tweede leven in het Europese project ‘Anubis’. Een veelbelovend project, aldus VDL-ontwikkelmanager Jan van Meijl. “De potentie is enorm en mogelijke toepassingen zijn er legio, maar uiteindelijk gaat het om de functie in het energienetwerk.”
Tekst Guus Puylaert
De VDL-bussen waarmee Transdev in Eindhoven rijdt, krijgen momenteel een nieuw en groter batterijpakket. De huidige batterijpakketten hebben echter nog voldoende capaciteit om te worden gebruikt voor stationaire toepassingen, legt Van Meijl uit. “Batterijsystemen zijn, door hun snelle reactietijd en hoge rendement, geschikt om het energienetwerk te stabiliseren. Zeker nu de invloed van zon en wind steeds beter merkbaar is.”
Toch is de grootschalige toepassing van intensief gebruikte batterijen nieuw en daardoor bestaan er nog veel technische onzekerheden over het hergebruik van busbatterijen. “Grote stationaire batterijen worden steeds meer ingezet om het elektriciteitsnetwerk te stabiliseren en lokaal pieken af te vlakken. Dit gebeurt op basis van nieuwe batterijen. VDL beschikt ook over dit soort systemen sinds 2017. Maar over het toepassen van intensief gebruikte batterijen is veel minder bekend. Het gaat daarbij over de vragen: hoe lang gaan de batterijen nog technisch mee en hoe verouderen de batterijen verder in een stationaire toepassing?”
Van Meijl vergelijkt het met de beginjaren van de transitie van diesel naar zero emissie, waar VDL al sinds 2013 bij betrokken is. “Alle stakeholders zagen risico’s, maar wisten dat het belangrijk is om kennis en ervaring op te doen om de grootschalige omschakeling mogelijk te maken.”
Circulair businessmodel
Het tweede leven voor batterijsystemen is een belangrijk onderdeel van VDL’s circulaire businessmodel van batterijen. Recycling is daarbij de allerlaatste stap, zegt Van Meijl. “Om meer kennis op te doen startte VDL in 2017 met het integreren van batterijen in het energienetwerk en worden er de laatste jaren diverse nieuwe producten ontwikkeld. Aanvullend worden batterij-competenties programmatisch opgebouwd. Zo is VDL penvoerder in nationale programma’s, zoals Green Transport Delta Elektrificatie, en is VDL actief in internationale programma’s zoals het Horizon 2020 Assured-project.”
Om de juiste keuzes te kunnen maken is het belangrijk om de materie te doorgronden. Daarom bestudeert VDL onder andere met TNO het proces van recycling en wordt met partijen als Auto Recycling Nederland (ARN) gekeken naar de beste beschikbare recyclers in Europa en hun technologie.
Project Anubis
Bij de elektriciteitscentrale van RWE in Moerdijk worden de 43 batterijen samen gekoppeld tot 1 megabatterij met een opslagcapaciteit van 7,5 megawattuur. Het project ‘Anubis’ is een van de grootste Europese initiatieven rondom het toepassen van gebruikte batterijen die een intensief verouderingsproces hebben doorlopen.
Van Meijl: “Momenteel is er nog geen vergelijkbaar systeem in Europa, waardoor we veel ontwikkelstappen moeten zetten om het systeem te kunnen bouwen met gebruikte batterijen. Het doel van Anubis is om de levensduur van gebruikte batterijen te optimaliseren. Daardoor is het ontwerp van het totale systeem gebaseerd op het behalen van een normale systeem-levensduur.”
Potentie
Volgens de ontwikkelmanager kunnen de batterijen gebruikt worden voor diverse toepassingen op uiteenlopende locaties. Denk aan een toepassing bij parkeerplaatsen en laadpalen bij tankstations langs de snelweg. “Maar uiteindelijk gaat het om de functie in het energienetwerk. Denk aan netstabiliteit (frequentie), onbalans en peakshaven.”
VDL en RWE willen met het Anubis-project een innovatieve stationaire energieopslaginstallatie op basis van gebruikte busbatterijen demonstreren en valideren. Dat moet een grootschalige uitrol van dergelijke projecten mogelijk maken en bijdragen aan de circulaire economie in Nederland. Van Meijl noemt het ‘ook niet ondenkbaar’ dat alle ov-bedrijven uiteindelijk stationaire batterijen gaan toepassen in hun laadvoorziening, omdat het netwerk dan geen zware piekbelasting meer hoeft te leveren.
Verdere uitrol?
In heel Europa rijden meer dan 2.000 geheel of gedeeltelijk geëlektrificeerde VDL-bussen rond in steden en regio’s. De komende jaren zijn die batterijen naar verwachting ook aan vervanging toe. Maar of ook die batterijen een tweede leven krijgen, kan Van Meijl nu nog niet zeggen: “Vervanging is ook deels een commerciële afweging.”
Wat hij wel alvast kan melden: “Op dit moment is de vraag naar gebruikte batterijen groter dan dat VDL kan leveren. Samen met partners zoals RWE ontwikkelen we ook andere mogelijke toepassingen voor de batterijen en werken we inmiddels al aan een nieuw vergelijkbaar project.”
