Succesvolle participatie door community building
Participatie hoeft niet moeilijk te zijn, als het maar leuk is. Te vaak nog stuiten bewoners op enorme drempels als ze hun steentje willen bijdragen aan een mooiere leefomgeving. Michel Bovy van Buurtrijk gebruikt zijn ervaringen uit de startupwereld om participatie succesvol te maken.
Schagen was bezig met een plan om de biodiversiteit in de gemeente te verbeteren. Beleidsadviseur Bas Slijkerman zocht naar nieuwe manieren om invulling te geven aan de ambities van de gemeente en klopte aan bij Michel Bovy van Buurtrijk.
“We raakten aan de praat over een eerder project dat ik heb gedaan op het gebied van verwaarloosde plekken. Samen zijn we aan de slag gegaan met wat uiteindelijk Groenadoptie Schagen is geworden.”
Bovy heeft een achtergrond in de wereld van startups en community building en bijbehorende online technieken. “Ik hield me alleen bezig met producten waar ik eigenlijk geen affiniteit mee had. Ik zocht dus naar manieren om mijn kennis in te zetten voor mijn eigen interesses in de maatschappelijke, publieke hoek.”
Bewoners zorgen voor de plus
Bovy begon met een community Verwaarloosde Plekken, iets wat meteen op veel respons kon rekenen en wat dus ook de aandacht van gemeente Schagen trok. De manier van werken van Bovy paste bij het idee dat beleidsadviseur Bas Slijkerman had voor het bevorderen van de biodiversiteit in zijn gemeente. “Schagen en heel veel andere gemeenten kennen de basislijn sober en doelmatig als het gaat om de inrichting van de openbare ruimte. Als je iets extra’s wil, dan vergt dat een extra inspanning. Het is lastig om dat met gemeentegeld te doen, je kunt te maken krijgen met bezuinigingen of een andere coalitie die andere politieke keuzes maakt. Voor dit soort projecten verzorgt de gemeente dus de basis en de bewoners voor de ‘plus’.”
Het verschil met andere participatietrajecten is dat Bovy met Buurtrijk gebruik maakt van online marketing, net zoals succesvolle bedrijven als de Correspondent en Airbnb dat hebben gedaan. Hiermee wordt de aandacht van geïnteresseerden getrokken. Door community building wordt deze groep met elkaar verbonden. “Ik wilde die ervaringen uit de startupwereld inzetten in de relatie tussen overheid en bewoners”, vertelt Bovy. “Ik wil inzetten op een gelijkwaardige rol. De gemeente wordt eigenlijk een soort communitymanager, de leden van de community zijn de ambassadeurs van je project. Zij zorgen mede voor de bekendheid, je hoeft er niet alleen aan te blijven trekken.”
Weg van standaard kanalen
Projectleider Rick van Esch stuurde het proces in de praktijk aan. Hij is enthousiast over de manier van werken. “We hebben voor dit project ervoor gekozen de standaard kanalen van de gemeente niet te gebruiken. Dat zijn bijvoorbeeld de gemeentewebsite, onze nieuwsbrief, de Facebookpagina van Schagen en dorpskrantjes. Dit zijn allemaal kanalen waar je vooral kunt zenden. We zijn juist actief op zoek gegaan naar mensen die we konden betrekken, we zijn in WhatsApp-groepjes gestapt, hebben social media ingezet. En dat was goed terug te zien in het aantal aanmeldingen, dat waren er 120. Inmiddels is dat aantal wel teruggelopen, misschien waren er ook wel wat mensen die zich in een impuls hebben aangemeld of die niet helemaal goed door hadden wat het project inhield, maar dan nog zijn het er een hele hoop.”
Momenteel is Van Esch bezig met de administratieve afronding van het groenadoptieproject. Dat betekent dat de overeenkomsten worden getekend. Daarna wordt daadwerkelijk gestart met de uitvoering. De groenvakken worden ontworpen en gerealiseerd, Van Esch verwacht dat dat deze winter nog zal zijn. “En dan hebben we de groenadoptie in gemeente Schagen 100 procent uitgebreid”, klinkt het enthousiast.
Als de groenvakken eenmaal zijn gerealiseerd gaat er gekeken worden hoe de betrokkenen met elkaar in contact kunnen blijven.
“Zodat iedereen van elkaar weet wat er speelt, welke ervaringen ze opdoen of welke vlinders en bijen er in de groenvakken aanwezig zijn. Bovendien is het voor de gemeente een goede ingang, bijvoorbeeld als we andere projecten zouden willen starten. We zijn als gemeente gewoon onderdeel van deze community.”
Belangrijke rol beheerder
De getekende overeenkomst zorgt voor een wederzijdse verplichting, maar voor een succesvol project op de lange termijn is het van belang dat genoeg bewoners betrokken blijven. Wat als ze er na een tijdje geen zin meer in hebben? “De groenbeheerder is het aanspreekpunt voor de bewoners”, aldus beleidsadviseur Slijkerman. “Hij helpt ze als ze vragen hebben. Bovendien melden nieuwe geïnteresseerden zich bij hem aan, er zit best wel wat doorloop in. Het helpt dat onze beheerder ook hart heeft voor biodiversiteit. Wel heeft hij er wat meer werk aan. Normaal gesproken staat alles netjes in een bestekje, een project als dit vergt wat meer maatwerk. Hij is veel in gesprek met bewoners, maar dat vindt hij leuk om te doen. Bovendien draagt het op meerdere manieren bij aan de beleidsdoelstellingen van de gemeente. We bevorderen de biodiversiteit en het groen in de gemeente en betrekken onze bewoners bij de uitvoering van het beleid. Bovendien maken we de gemeente samen mooier en leefbaarder.”
De kans is groot dat gemeente Schagen ook bij toekomstige projecten aan community building gaat doen. Projectleider Van Esch: “Het is een heel positieve werkwijze die we niet zomaar aan de kant zullen schuiven.”
Tips & Trucs
Al doende leert men en dat geldt ook voor Michel Bovy. Voor gemeenten die ook aan de slag willen met community building heeft hij een aantal tips, ingegeven door de praktijk:
1. Niet kopiëren. Dat dit project en Schagen zo goed loopt wil niet zeggen dat je het in een andere gemeente precies op dezelfde manier moet doen. Begin met een vraag aan bewoners. Leg uit wat het budget is en het thema en vraag wie er mee wil denken.
2. Kijk wat je kunt neerleggen bij bewoners. In dit geval heb ik de bouw van de website bijvoorbeeld zelf gedaan, maar misschien is er wel iemand die dat voor zijn rekening wil nemen. In Schagen heeft een bewoner een flyer gemaakt, gewoon omdat hij dat leuk vindt om te doen.
3. Onderzoek welke bewoners al met het thema bezig zijn. Ik kwam er in Schagen pas na een tijdje achter dat er al heel wat bewoners meededen met een groendadoptieproject. Die groep voelde zich wel een beetje gepasseerd.
4.Maak het makkelijk en verleid bewoners om mee te doen. Bijvoorbeeld door ze alleen te vragen om een mailadres achter te laten in plaats van een mail te laten sturen. Focus niet op de taken van een bewoner, maar vertel waar je ze als gemeente mee gaat helpen. En laat zien waar andere bewoners mee bezig zijn geweest en waar ze blij van zijn geworden.