MaaS-potentie in beeld dankzij
gsm-data en
128 persoonstypen

Verklaarbaar, want met zo’n vernieuwend mobiliteitsconcept kunnen reizigers hun ritten plannen, kiezen en betalen via één serviceprovider. Daardoor zijn in potentie minder auto’s nodig, kunnen deze ook schoner zijn en kunnen reizigers meer duurzame alternatieven kiezen.

Technologisch komt dit alles steeds dichterbij, maar of daadwerkelijk een impact op de bereikbaarheids- en duurzaamheidsopgave wordt gerealiseerd hangt natuurlijk sterk af van de invulling en het gebruik. Smart mobility wordt namelijk pas echt interessant als we de technologie kunnen inzetten voor het juiste doel, rekening houdend met het gedrag van mensen.

Mobiliteit is tenslotte een gevolg van de gedragskeuzen van reizigers. Daar wordt ook rekening mee gehouden in de meest strategische verkeersmodellen. Die herbergen gedragskeuzemodellen die reisfrequentie, vervoerwijze, bestemming, vertrektijdstip en routekeuze beschrijven.

Effecten meten via MaaS-potentiescan

MaaS kán effect hebben op alle genoemde gedragskeuzen, maar is alleen relevant wanneer reizigers in het bezit zijn van een MaaS-abonnement.

De keuze voor aanschaf van een MaaS-abonnement is een randvoorwaarde voor de vertaling naar deze effecten en kan door de huidige verkeersmodellen niet worden voorspeld. Daarom heeft Goudappel Coffeng de MaaS-potentiescan ontwikkeld, die als basis kan dienen om de effecten op de gedragskeuzes in het model te kunnen bepalen.

Deze scan berekent voor de hele Nederlandse bevolking de kans dat een gegeven MaaS-propositie wordt aangeschaft. Het bevat een gedragsmodel dat de MaaS-propositie afweegt tegen het huidige mobiliteitsgedrag voor 128 persoonstypen.

Hiervoor is een population synthesizer ontwikkeld, die op (CBS-)buurtniveau voor heel Nederland 128 persoonstypen onderscheidt. Deze persoonstypen variëren uiteraard in leeftijd, het aantal kinderen per huishouden, de frequentie van het autogebruik en het type auto; dit zijn allemaal variabelen die op basis van beschikbaar stated preference-onderzoek van groot belang blijken te zijn voor de aanschaf van een MaaS-abonnement.

De gebruiker definieert vooraf een te onderzoeken MaaS-propositie als combinatie van abonnementsvorm (mobiliteitsbundel of betalen naar gebruik), maandelijkse kosten, aantal dagen ov-gebruik in de bundel, aantal uren autogebruik in de bundel en/of het tarief voor deelautogebruik en de mogelijkheid om deelauto’s op de bestemming achter te laten. De laatstgenoemde variabele loopt vooruit op het gebruik van zelfrijdende voertuigen.

Kans op abonnement in 13.000 zones

Het huidige mobiliteitsgedrag wordt afgeleid van de bereikbaarheid uit digitale netwerken en uit gsm-data afgeleide vervoerwijze- en bestemmingskeuzen, die worden vertaald naar het niveau van de ongeveer 13.000 (CBS-)buurten in Nederland. Deze data, gekoppeld aan de kenmerken van het MaaS-abonnement, brengt voor de 13.000 zones de kans op de aanschaf van een abonnement in kaart. Ga naar de MaaS-potentiescan.

Vier scenario’s bieden overheden perspectief

Onderzoeker Rogier Koopal van Goudappel Coffeng: “Er is nog onzekerheid over hoe MaaS en de invulling van het MaaS-aanbod er in Nederland specifiek uit zal komen te zien en hoe het zich kan ontwikkelen op de lange termijn.

Daarom hebben we vier scenario`s, of MaaS-proposities, uitgewerkt om bandbreedte van het perspectief in beeld te brengen. Zo bieden wij overheden een MaaS-perspectief aan: ze kunnen zien hoe zij MaaS kunnen implementeren in hun gebieden en hoe de MaaS-plannen kunnen worden opgenomen in de beleidsprogramma’s. De resultaten zijn onderling consistent en het model geeft ook nog eens inzicht in de totstandkoming van de resultaten.”

“Bij toekomstig onderzoek moet men zich realiseren dat de Australische dataset die ten grondslag ligt aan het gebruikte gedragsmodel niet representatief is voor de Nederlandse situatie. Daarom is, zolang MaaS nog niet op grote schaal is uitgerold, stated preference-onderzoek nodig om een gedragsmodel te schatten dat de MaaS-potentie voor de Nederlandse situatie en voor in Nederland relevante MaaS-proposities doorrekent. Daarom zijn we ook een project opgestart met een groot aantal van onze klanten, met de ambitie om deze data voor de Nederlandse situatie te verzamelen.”

Wilt u zich aansluiten bij dit initiatief? Kijk dan hier.

Foto DigaVerde Fotografie

Met Mobility as a Service (MaaS) kunnen reizigers hun ritten plannen, kiezen en betalen via één serviceprovider. Op basis van een applicatie worden door deze serviceprovider informatie en alternatieven aan de reiziger beschikbaar gesteld over (of op basis van) de reizigersaantallen, actuele verkeersinformatie, infrastructuur en beschikbaarheid van voertuigen en kosten. Zo kan de gebruiker een goede afweging maken van de mogelijke alternatieven in vervoermiddelen en routekeuzen, om tot een persoonlijk reisadvies te komen passend bij het abonnement dat door de reiziger met de serviceprovider is afgesloten.

Op deze manier is het bijvoorbeeld mogelijk om collectief vervoer te flexibiliseren, waardoor vraag en aanbod beter op elkaar aansluiten en waarmee het collectief vervoer in kwaliteit kan toenemen. Verder kan MaaS ook bijdragen in de bereikbaarheids- en duurzaamheidsopgave, zeker als vervoermiddelen gedeeld gaan worden. De MaaS-potentiescan biedt via een koppeling met het verkeersmodel inzicht in de effecten van MaaS op intensiteiten, files, afwikkeling en voertuigverliesuren, gebruik van het bestaande ov-systeem, autogebruik in de regio en uitstoot van onder meer CO2, NOx, PM10 en/of geluidsemissies.