Van technisch beheer naar vitale leefomgeving
Auteur: Joris Kaper
De afgelopen jaren is het beheer van de openbare ruimte ingrijpend veranderd. Het gaat niet meer zozeer over het technisch beheren van de openbare ruimte, maar om het leveren van een bijdrage aan een vitale en sociale leefomgeving. Bestuurders stellen doelen vast ten aanzien van thema’s als mobiliteit, gezondheid en fysieke beweging, klimaat, milieu en infrastructuur. “De thema’s in onze leefomgeving hebben meer met elkaar te maken dan ooit. Als beheerders van de openbare ruimte hebben we hierin een belangrijke spilfunctie.”
Gonda de Boer, adviesgroepmanager Beheer bij Antea Group: “De fysieke leefomgeving heeft veel invloed op het welbevinden van de mensen. Van de ontwikkeling van kinderen tot aan hoe men zich beweegt in de openbare ruimte. Mensen zijn steeds meer buiten te vinden en de bewustwording van een vitale leefomgeving is er steeds meer, ook bij gemeentes. Er wordt tegenwoordig gelukkig heel anders gekeken naar beheer van de openbare ruimte dan voorheen.”
“Zaken als milieu, klimaat, recreatie, natuur, mobiliteit, gezondheid en sociale functies zijn belangrijker dan ooit. Wij zien dat het fysieke en sociale domein steeds meer samen komen en er volop mogelijkheden ontstaan om verschillende thema’s met elkaar te verbinden. Recreatie en klimaat, bijvoorbeeld: een groene wijk draagt bij aan klimaatbeheersing, er wordt gelet op de waterhuishouding en het is goed tegen hittestress. Tegelijkertijd heeft meer groen ook een recreatieve functie, waarin ruimte is om te wandelen, sporten en elkaar te ontmoeten. Thema’s zijn steeds meer met elkaar verweven en leveren zo vanuit beheer een meerwaarde in de leefomgeving en maatschappij.”
Doelstellingen en thema’s koppelen
“Die thema’s en stakeholders koppelen we bij Antea Group zo goed mogelijk aan elkaar. Hoe kunnen we met elkaar optrekken om doelstellingen uit verschillende domeinen te behalen? We vullen dat zo efficiënt mogelijk in. Soms passen thema’s goed bij elkaar, soms wat minder. Dan staan bepaalde doelstellingen haaks op elkaar. Door juist samen aan een project te werken, waarbij alle mensen betrokken worden die verantwoordelijk zijn voor een bepaald thema, ontstaat er een optimale mix waarin we zoveel mogelijk met alle thema’s rekening houden. Maar er ontstaat ook draagvlak en het opent ogen. Een brede blik op beheer is nodig om een echte bijdrage te kunnen leveren vanuit zowel het fysieke als sociale domein.”
Oane Hornstra, projectmanager Beheer bij Antea Group: “Beweging in de openbare ruimte is een belangrijk thema. Nog niet eens zo lang geleden werd er vooral vanuit een technische beheerdersblik naar de openbare ruimte gekeken. Tegenwoordig is het vanuit een veel breder perspectief. Als er bijvoorbeeld een weg vernieuwd moet worden, wordt ook naar de omgeving gekeken. Hoe zorgen we voor voldoende beweging in de wijk zodat bewoners kunnen sporten, spelen en veilig naar school kunnen lopen? Hoe dragen we bij aan klimaatadaptatie, natuurbeleving en biodiversiteit? Wat doe je met de parkeerplekken? Is er behoefte aan een nieuwe speelplaats? Moet de ondergrondse infrastructuur aangepakt worden? Is er wateroverlast? Welke voorzieningen zitten er in de buurt? Een verzorgingstehuis of een school kan een andere beheer- of inrichtingsstrategie vergen dan een winkelcentrum of woonwijk. Op die manier werk je vanuit verschillende disciplines aan meerdere doelstellingen. Dat is veel efficiënter.”
Data
Het gebruik van goede data is voor Antea Group enorm belangrijk. Hornstra: “Omdat wij op heel veel beheeronderdelen (bijvoorbeeld groen, wegen, riolering, gebouwen en bruggen) voor een groot aantal overheden aan het werk zijn, beschikken wij over een grote hoeveelheid gegevens over de opbouw van de openbare ruimte en de objecten in deze openbare ruimte. Op basis van die ervaring en kengetallen analyseren en visualiseren we een gebied: hoe kunnen we het beter inrichten? Wat gebeurt er in een wijk als we thema’s als vitaliteit, klimaatadaptatie en gezondheid met elkaar verbinden? Met die data richten we een gebied zo optimaal mogelijk in en stemmen we de beheerstrategie daarop af.”
Regisseur van de openbare ruimte
De Boer: “De beheerder van vroeger is steeds meer de regisseur van de openbare ruimte en de verbinder tussen het fysieke en sociale domein. Maatschappelijke opgaves vertalen we naar de fysieke ruimte. Zo dragen beheerders bij aan een vitale leefomgeving. De opgave is om alle vakgebieden aan elkaar te koppelen voor een integrale oplossing en die we zo efficiënt mogelijk kunnen uitvoeren. Het gaat tenslotte ook nog om gemeenschapsgeld, en juist voor de gemeenschap doen we het! Daarom stimuleren we die integrale aanpak, dat is een toegevoegde waarde voor onze klanten. Wij helpen hen die verbindingen te leggen.”