Wat is de parkeerketen

Parkeerbeleid is altijd ondersteunend aan hogere doelen. Vroeger eigenlijk alleen aan bereikbaarheid, maar tegenwoordig ook aan aspecten als leefbaarheid, economische vitaliteit, financiële haalbaarheid en duurzaamheid. En binnenstedelijk is daar een hele belangrijke randvoorwaarde bijgekomen: een minimale belasting van de schaarse openbare ruimte.

Monique Pluijm

Parkeren gaat vooral over de volgende vragen:

  • Waar leggen we parkeerplaatsen aan, hoeveel en voor wie zijn die bedoeld?
  • Hoe gaan we zorgen dat die parkeerplaatsen ook gebruikt worden door de doelgroepen waarvoor ze bedoeld zijn. Regulering!
  • Hoe gaan we ervoor zorgen dat met zo min mogelijk parkeerplaatsen (vanwege beperking aan ruimte en geld) zo goed mogelijk alle doelgroepen bediend worden? Dubbelgebruik!
  • Qua uitvoering lag de focus op sober en doelmatig, maar tegenwoordig wordt in de uitvoering ingezet op gastvrij en doelmatig. Hoogwaardige dienstverlening tegen lagere kosten!

De parkeerketen gaat vooral over het beheer van parkeerplaatsen, waarbij de vraag naar parkeerplaatsen groter is dan het aanbod en waar dus een vorm van parkeerregulering moet worden toegepast.

  • Beleid gaat daarbij vooral over de vraag van welke vorm van regulering (betaald parkeren naar plaats en tijd), tarieven, vergunningen/abonnementen voor verschillende doelgroepen en aanpassingen aan het aanbod, zoals uitbreiding van gebieden met betaald parkeren, het bijbouwen van een parkeergarage of het aanleggen van een transferium.
  • Beheer gaat over vragen zoals: uitgifte van parkeerrechten (vergunningen / abonnementen / ontheffingen), aanschaf en onderhoud van parkeerapparatuur (off- en on-street), beheer parkeergarages, handhaving en alle zaken die daarbij komen kijken.

Waarom digitaliseren?

Aan de beheerkant van de parkeerketen is digitaliseren al jaren een belangrijk onderwerp. In eerste instantie van het straatparkeren, waarbij een parkeerrecht gekoppeld wordt aan een kenteken. Belangrijkste motivatie: een enorme verbetering in efficiency van de handhaving: tegen lagere kosten een hoger rendement.

Deze slag is nodig, omdat de gebieden met betaald parkeren snel uitbreiden. Zonder digitalisering lopen in steden de kosten van handhaving torenhoog op. Voor de gebruiker is kentekenparkeren zeker niet altijd een verbetering. Aan de parkeerautomaat is het soms een hoop gedoe en ook een bezoekersregeling is soms best ingewikkeld. Toch kan dankzij de digitalisering de dienstverlening omhoog, bijvoorbeeld omdat er meer maatwerk mogelijk is. De tot nu toe gescheiden werelden van on-street parkeren en off-street parkeren (achter slagbomen) kunnen meer naar elkaar toegroeien, waardoor parkeerrechten gemengd kunnen worden. Dankzij digitalisering kan de gebruiker straks veel beter geïnformeerd worden over beschikbare vrije parkeerplaatsen bij de bestemming van de reis. Dankzij digitalisering kan straks het proces van aan- en afmelden van een parkeeractie (op straat of bij een slagboom) en de betaling daarvan volledig geautomatiseerd worden. Dankzij digitalisering kan straks veel beter restcapaciteit in parkeergarages worden benut.

Lastige taak

Veel steden zijn al overgegaan op kentekenparkeren. Bij een deel daarvan wordt de scanauto al ingezet. Om het efficiency-voordeel van de scanauto te kunnen behalen is een volledige herinrichting van de processen van uitgifte van parkeerrechten en handhaven noodzakelijk. En dus ook van de handhaaforganisatie. Dit is een ingrijpend automatiseringsproces, waarbij vertrouwde procedures overhoop gaan en afwijken eigenlijk niet meer kan. Meestal gaat dit gepaard met de aanschaf van nieuwe software systemen voor het online uitgeven van (digitale) parkeerrechten. Oftewel, het gefaseerd volledig herinrichten van je parkeerwinkel, waarbij de operatie tijdens de verbouwing gewoon doorgaat. Dit is een enorme belasting voor de eigen organisatie en sowieso een lastige taak, omdat ervaring en andere expertise daarvoor vereist is.

Flexibilisering

Digitalisering van de parkeerketen maakt een einde aan de meeste uitzonderingen (de ‘wethoudersknop’). Tegelijkertijd wordt het daarna makkelijker om te flexibiliseren en aan doelgroepen speciale rechten of tarieven toe te kennen. En die mogelijkheid wordt steeds belangrijker naarmate de parkeerdruk toeneemt. Door de hoge parkeerdruk moet restcapaciteit steeds beter worden benut. Dat lukt alleen als je over de dag en over de week meer kunt differentiëren in parkeerrechten (hard) en in parkeertarieven (zacht). Parkeertarieven gaan omhoog, maar specifieke doelgroepen krijgen op specifieke momenten (veel) lagere tarieven.

Parkeerbeleid gaat over de verdeling van parkeerplaatsen over doelgroepen. Die doelgroepen waren tot gisteren vooral op het niveau van bewoners, bezoekers en werknemers. Dankzij de digitalisering kunnen we tegenwoordig binnen deze groepen ook veel meer onderscheid gaan maken, waardoor gemeenten veel gerichter autobezit en autogebruik kunnen faciliteren (waar dat kan) en ontmoedigen (waar dat moet).

Verdichtingsopgave

Waar de digitalisering gestart is vanuit de efficiency van de parkeertaken in de parkeerketen (uitvoering) is het nu een geschenk voor de verdichtingsopgave. Alle steden zitten met een opgave om binnenstedelijk duizenden nieuwe woningen te realiseren. Parkeren is daarbij steeds vaker een showstopper. Er is onvoldoende ruimte om op maaiveld te parkeren en er zijn te weinig middelen voor een ondergrondse parkeerkelder, zeker bij sociale huur. Beter benutten van bestaande restcapaciteit, op straat en in parkeergarages, is dus een must. Parkeren bij kantoren en bij wonen gaan goed samen, maar hoe te regelen dat deze doelgroepen elkaar niet in de weg zitten? Dankzij de digitalisering is de daarvoor benodigde flexibiliteit binnen handbereik. Maar die flexibiliteit implementeren en in de operatie praktisch uitvoerbaar maken is geen sinecure. Vooral ook omdat een beheerorganisatie veelal gebaat is bij minder flexibiliteit. Dit spanningsveld oplossen vereist vakbekwaamheid (weten wat de techniek en de organisatie wel en niet kunnen) en minstens zo belangrijk, mensenkennis. De medewerkers moeten worden geënthousiasmeerd, er moet draagvlak gecreëerd worden voor de transitie die ze door moeten maken en de nieuwe werkwijze moet hen eigen gemaakt worden.

De brug slaan

Een mobiliteitsvisie is relatief snel opgeschreven. Per stad zijn de verschillen in de plannen voor 2040 niet zo groot. In de vertaalslag naar beleid dringen de beperkingen van de bestaande stad zich op, zoals de schaarste aan openbare ruimte. Dan moeten er al meer pijnlijke keuzes gemaakt worden. Niet alleen wat wel, maar vooral ook wat niet. En in de vervolgstap naar implementatie laten de beren op de weg pas echt hun ware gezicht zien. Terecht dus dat de (gemeente)politiek steeds meer aandacht krijgt voor de uitvoerbaarheid van beleid. En daar ligt net de kracht van Empaction. In het maken van beleid laten we ons leiden door de ambities van de stad en vullen we de ondersteunende rol die parkeerbeleid daarin kan spelen maximaal in. Maar tegelijkertijd houden we het oog gericht op de uitvoerbaarheid. Wij hebben de kennis en kunde in huis om samen met de uitvoerende parkeerorganisatie handen en voeten te geven aan de groeiende complexiteit van de binnenstedelijke parkeervraagstukken. Wij zijn bruggenbouwers op twee cruciale trajecten:

  • Om van ambities en visies te komen tot innovatief en ondersteunend parkeerbeleid.
  • Om innovatief parkeerbeleid goed geïmplementeerd te krijgen in een professionele uitvoerende parkeerorganisatie.