Op weg naar betekenisvolle digitalisering
Als digitalisering ergens ver is doorgedrongen, dan is het wel de mobiliteitswereld. De tijd dat we een reis planden met slechts een wegenkaart in de hand ligt ver achter ons, zeker gevoelsmatig. De beschikbare data bieden oneindig veel mogelijkheden, maar brengen tegelijkertijd risico’s met zich mee, merkt Paul van Koningsbruggen, Director Mobility bij Technolution, dagelijks. “We moeten ons blijven afvragen of wat we doen betekenisvol is.”
Tekst: Manon van Ketwich
Beeld: Troels Heien
Paul van Koningsbruggen heeft de digitalisering in de mobiliteitswereld van dichtbij zien evolueren. Hij zag in de afgelopen jaren twee belangrijke ontwikkelingen. “Enerzijds de technische kant. De processorkracht is enorm toegenomen, met de hardware is daardoor steeds meer mogelijk. Aan de andere kant is de ontwikkeling van de software verandert. Daar zit iets bevlogens en iets opportunistisch in. Ontwikkelaars willen hun software graag delen, het is open source. Toen ik nog programmeerde begon ik met een wit vel. Nu is het veel meer een kwestie van alles wat voorhanden is bij elkaar brengen, een nieuwe applicatie is tegenwoordig snel geboren. Dat heeft een waanzinnige versnelling met zich meegebracht. De techniek gaat zo snel als ons absorptievermogen. Daarnaast worden nieuwe dingen samen met de businesskant ontworpen.”
Individualisering
Ook op maatschappelijk vlak heeft de digitalisering een evolutie doorgemaakt, vindt Van Koningsbruggen. “Net als in de hele maatschappij zien we ook op dit vlak individualisering. Vroeger stond de enige telefoon van het dorp in het dorpscafé. Vervolgens kreeg elk huishouden een telefoon, daarna elke kamer en tegenwoordig zit je telefoon in je binnenzak. Dat geldt voor alle technologie. De drang naar individuele oplossingen wordt steeds sterker en we kunnen alles aan het internet hangen.”
Het geschetste beeld heeft gevolgen voor de manier waarop Van Koningsbruggen en zijn collega’s werken. “We vliegen een opdracht in een paar stappen aan. We beginnen op generieke basis, dat maakt een oplossing betaalbaar. Vervolgens ga je tunen op de klant, dat is maatwerk. De flexibiliteit van de oplossing die we bieden zit in het open en transparante systeem. Daardoor kan je het ophangen aan het beleid. Wanneer er na een paar jaar een nieuw college of een nieuwe Provinciale Staten aan het roer komt, kan je hierop sturen met je verkeersmanagement. Door bijvoorbeeld meer te doen voor het milieu, of juist meer ruimte aan de auto te geven.”
Ontmoedigingsbeleid voor de auto
Het is een misverstand om te denken dat verkeersmanagement alleen maar gericht is op een goede bereikbaarheid en een goede doorstroming voor de auto. “Kopenhagen heeft een energie neutrale ambitie. In het beleid is verankerd dat alles wat je doet, daaraan moet bijdragen. De tweede ring van de stad is daarom gericht op de doorstroming van auto’s, terwijl de corridors richting het centrum maximaal groen geven aan fietsers en de bus. Om te voorkomen dat speed pedelecs dezelfde routes nemen als de langzamere fietsers, krijgen zij een andere route voorgesteld.” Er zijn kortom heel veel touwtjes waar aan getrokken kan worden, afhankelijk van het beleid waar je als overheid voor staat.
Was dat vroeger vooral een beleid ten faveure van de auto, tegenwoordig spelen andere wensen een rol. “Utrecht loopt daar bijvoorbeeld in voor”, weet Van Koningsbruggen. “Maar het is een bredere trend. Met verkeersmanagement kan je hierop sturen, door een ontmoedigingsbeleid te voeren voor de auto. Uiteraard spelen dan ook andere factoren een rol, het wordt een complex geheel aan maatregelen. Er is technisch heel veel mogelijk, maar er spelen meerdere belangen. Ik kan me voorstellen dat de exploitant van een parkeergarage in het centrum niet blij is als de gemeente alle auto’s weert.”
Over domeinen heen kijken
Om tot een gedegen mobiliteitsoplossing te komen maakt Technolution gebruik van meerdere datasets. “Het begint vanuit het verkeer”, legt Van Koningsbruggen uit. “We krijgen data vanuit de inductielussen. Daarnaast beschikken we over data uit de voertuigen zelf, bijvoorbeeld uit navigatiesystemen. Tegenwoordig genereren we ook data van fietsers. Door grote aantallen te tellen. Of door fietsers te heridentificeren, zonder daarbij de privacy te schenden. We kijken dan naar de kleur van de fiets, heeft de fiets een tas of een bagagerek, dat soort dingen. Er zijn zelfs fietsen die uitgerust zijn met een chip, bijvoorbeeld van fietsverhuurders.” Dit zijn alleen nog maar datasets uit de mobiliteit. “Het wordt helemaal mooi als we over domeinen heen gaan kijken. Als je data uit sensoren die de luchtkwaliteit meten kunt opmaken dat ergens een emissiezone aan het ontstaan is, stuur je auto’s langs een andere route. Of laat hybride auto’s overschakelen naar elektrisch rijden. We moeten gebruik maken van alles wat er is, het hele technologische en sociaalgeografische palet. Hoe is de verspreiding van mensen over gebieden en het gebruik van de omgeving? Wat zijn lokaal de actuele weersomstandigheden. Enzovoort.”
Geen tunnelvisie
Wat Van Koningsbruggen betreft biedt de digitalisering niet alleen kansen voor mobiliteit. Tunnelvisie is hem vreemd. “Als ik naar de toekomst kijk, dan vind ik dat we ons altijd moeten blijven afvragen of wat we doen betekenisvol is. We streven dus naar het omlaag brengen van emissies, we willen ruimte creëren voor mensen op straat, ervoor zorgen dat kinderen buiten op straat kunnen spelen. En iedere stap voorwaarts komt met z’n eigen bedreiging. Streven we naar meer fietsers in de stad, dan zul je zien dat er fietsfiles ontstaan. Zetten we in op het vervoeren van pakketjes met drones, dan wordt het te druk in de lucht. Dat houdt ons scherp en dwingt ons over domeinen heen te kijken.”
Respect, vertrouwen en openheid
Het enthousiasme van Van Koningsbruggen is aanstekelijk, tegelijkertijd is hij zich bewust van de risico’s die het verzamelen en gebruiken van data met zich meebrengen. “Die risico’s hebben wat mij betreft te maken met drie aspecten: je moet respectvol met data omgaan, je moet erop kunnen vertrouwen en je moet open zijn. Met respectvol bedoel ik dat je inclusiviteit moet nastreven, de data moeten een goede afspiegeling geven van iedereen. Dus als data uit voertuigen alleen maar afkomstig is uit dure wagens, dan is dat geen goede afspiegeling. Als applicaties alleen maar worden ontwikkeld door witte jongens van 25 dus ook niet. Hoe mooi zou het zijn als jongeren die voor techniek kiezen een dwarsdoorsnede van de bevolking zouden zijn. Het tweede punt is vertrouwen: Als je op data vertrouwt, dan moet de onderliggende techniek altijd werken. Steeds vaker zien we ook de berichten over veiligheidslekken. Het is een continue strijd. Tot slot zijn we zo veel met elkaar aan het verbinden, dat je geen deurtjes dicht moet doen. Je moet juist opener te werk gaan.”
Technolution beproeft succes over de grens
Paul van Koningsbruggen is verantwoordelijk voor de business unit mobiliteit bij Technolution, dat daarnaast ook actief is op het vlak van energie, industrie en security. Voor alle takken geldt dat het bedrijf zoekt naar een technologische oplossing voor een probleem, door data bij elkaar te brengen. Opdrachtgevers zitten vooral bij overheden. De zaken gaan goed, daarom beproeft Technolution zijn succes sinds een aantal jaar ook over de grens. “Met de dingen die we doen, bevinden we ons in de voorhoede. En dat is logisch. In Nederland hebben we op het gebied van verkeersmanagement allerlei uitdagingen: een groot economisch centrum, de havens, Schiphol. We blijven op zoek naar vernieuwing en dat inspireert enorm”, aldus Van Koningsbruggen.