Samen werken aan verbetering
Foto: Shutterstock
Auteur: Joyce van der Klauw, Projectmedewerker Iedereen doet mee!
VN-verdragen, iedereen kent ze wel. Je hebt VN-verdragen voor mensenrechten, vrouwenrechten en kinderrechten. Naast deze verdragen bestaat er een VN-verdrag dat de rechten van mensen met een beperking omschrijft (het VN-verdrag Handicap). Kort gezegd komt de tekst van het verdrag hier op neer; een beperking mag niet bepalen waar je woont, werkt of hoe je je vrije tijd besteedt. Daarnaast geldt het principe ‘niets over ons zonder ons’. Beslissingen óver mensen met een beperking? Die maak je mét mensen met een beperking, ook wel ervaringsdeskundigen genoemd.
Samen werken aan verbetering In 2016 heeft Nederland het VN-verdrag geratificeerd. Dat betekent dat Nederland actief werk moet maken van de bescherming en naleving van rechten van mensen met een beperking. De VN controleert elke 4 jaar de naleving en maakt de bevindingen openbaar. Zo komen VN-verdragen, die meestal aanvoelen ‘als ver van je bed’, opeens een stuk dichterbij.
Impact voor lokale overheden Voor de landelijke overheid betekent ratificatie dat zij nieuwe wet en regelgeving moeten toetsen aan het VN-verdrag Handicap. Voor lokale overheden heeft de ratificatie nog een andere impact naast het toetsen van beleid en verordeningen aan het VN-verdrag. Iedere gemeente is onder meer verplicht een lokaal plan te hebben waarin zij vertellen hoe ze gaan zorgen dat mensen met een beperking vanzelfsprekend mee kunnen doen.
Dat plan, de lokale inclusieagenda, kent een aantal vereisten. Uiteraard moet het opgesteld worden met ervaringsdeskundigen. Een ander belangrijk punt is de integraliteit van het plan. Gemeenten zijn binnen het sociaal domein verplicht verbinding te leggen tussen Wet maatschappelijke ondersteuning, Jeugdwet en Participatiewet. Echter, meedoen met een beperking gaat verder dan het sociaal domein. Voor deelname aan arbeidsmarkt, vrijetijdsbesteding, of gewoon simpelweg boodschappen doen is het fijn als de (fysieke) leefomgeving rekening houdt met mensen met een beperking. Daarom altijd het advies om meedoen met een beperking een zaak te maken van de hele gemeente. Van sociaal domein tot economie, van ruimtelijke ordening tot de eigen gemeentelijke organisatie.
Handreiking en monitor Bij de VNG loopt er sinds een aantal jaar een project om gemeenten te ondersteunen. Het project “Iedereen doet mee” helpt gemeenten bij het implementeren van het VN- verdrag Handicap. Die ondersteuning bestaat uit verschillende onderdelen. Denk aan het ontwikkelen van een handreiking en een monitor om tot een lokale inclusie agenda te komen. Of het organiseren van bijeenkomsten die gemeenten de gelegenheid geven om met elkaar kennis uit te wisselen.
Joyce van der Klauw
“Meedoen met een beperking gaat verder dan het sociaal domein. Voor deelname aan arbeidsmarkt, vrijetijdsbesteding, of gewoon simpelweg boodschappen doen is het fijn als de fysieke leefomgeving rekening houdt met mensen met een beperking.”
Evaringsdeskundigen komen er vaak op terug, de toegankelijkheid van gebouwen en van de openbare ruimte. Gewoon binnen kunnen komen door de voordeur, zelfstandig naar het toilet kunnen, net als ieder ander gebruik kunnen maken van de openbare ruimte. Het is allemaal het begin van gelijkwaardig meedoen voor mensen met een beperking.
Werk samen met ervaringsdeskundigen Daarom is het belangrijk dat niet alleen gemeenten, maar ook ontwerpers, bouwers en uitvoerders aandacht besteden aan het verbeteren van de fysieke toegankelijkheid. Hiervoor zijn talloze manieren. De belangrijkste is: werk samen met ervaringsdeskundigen!
Zorg dat hun kennis al in de planvorming verwerkt wordt. Met de nieuwe Omgevingswet is participatie een must. Een mooie gelegenheid om te starten met het werken met ervaringsdeskundigen of de samenwerking uit te breiden. Want dat is het VN-verdrag Handicap: samen werken aan verbetering!
“Gewoon binnen kunnen komen door de voordeur, zelfstandig naar het toilet kunnen, net als ieder ander gebruik kunnen maken van de openbare ruimte. Het is allemaal het begin van gelijkwaardig meedoen voor mensen met een beperking. ”