Landbouwgrond terug naar de natuur als goedkope redding van het wereldklimaat
Als we een deel van de belangrijkste ecosystemen in de wereld die tot landbouw zijn omgevormd, terugbrengen tot natuur, redden we een heleboel planten- en diersoorten en trekken we tegelijkertijd zo’n beetje de helft van de koolstof uit de lucht die daarin de laatste twee eeuwen extra is beland. En dat tegen de laagste kosten. Dat concludeerden onderzoekers van de Wageningen University & Research in een studie, verschenen in Nature.
Niet inleveren op landbouwproductie
Het team stelde vast welke tot landbouw omgevormde ecosystemen wereldwijd moeten worden hersteld om tegen lage kosten biodiversiteits- en klimaatvoordelen te bieden, zonder in te leveren op de landbouwproductie zelf. Door dertig procent van deze belangrijkste ecosystemen te herstellen voorkomen we zeventig procent uitsterving van planten- en diersoorten, aldus de studie.
Volgens de onderzoekers kan restauratie dertien keer kosteneffectiever zijn op locaties die zij markeren met ‘hoogste prioriteit’, zoals delen van West-Afrika, Indonesië en de Filipijnen. “We zien dat het restaureren van natuur en klimaat niet duur hoeft te zijn, noch ten koste hoeft te gaan van de voedselproductie”, vat de Wageningse onderzoeker Catarina Jakovac samen.
Internationale samenwerking cruciaal
“Onze analyse toont aan dat ongeveer zeventig procent van de gebieden die op mondiaal niveau als prioriteit worden beschouwd, ook prioriteit hebben op nationaal niveau.
Deze liggen in tropische ontwikkelingslanden die vaak niet de middelen hebben voor herstelprogramma’s. Daarom is intensieve internationale samenwerking cruciaal om een positieve impact op zowel lokaal als mondiaal niveau te garanderen.”
Commissie Remkes
Ook op nationaal niveau wordt gekeken naar de invulling van landbouwgrond, met name in het licht van de stikstofproblematiek. In het onderdeel ‘De juiste landbouw op de daarvoor geschikte gronden’ daarvan stelt de commissie Remkes, in het eindadvies over de structurele aanpak op lange termijn van de stikstofproblematiek, dat er als het gaat om reductie van stikstofemissies veel voor te zeggen valt om geen hoogproductieve landbouw te willen op minder vruchtbare gronden, maar om die juist daar te concentreren waar de omstandigheden optimaal zijn. Bij een slimme verbinding van landbouw met de omgeving hoort volgens de commissie Remkes zeker ook een juiste verbondenheid van landbouw met natuur in een natuurinclusief boerenlandschap.
Agrobosbouw
Volgens Biind Expert René van Druenen biedt agrobosbouw kansen, iets wat de WUR ook al aangaf. “Agrobosbouw is een agro-ecologische vorm van landbouw waarbij meerjarige planten (bomen, struiken, kruiden) op een klimaatslimme manier worden gecombineerd met éénjarige planten (granen, groenten) en/of met vee (koeien, varkens, kippen)”, vertelt Van Druenen in zijn blog.
En niet alleen de WUR koestert hoge verwachtingen over agroforestry. Zo is in het Klimaatakkoord 2019 in het onderdeel Landbouw en Landgebruik - naast de aanplant van duizenden hectaren nieuw bos - ook ingezet op de realisatie van 25.000 ha. agroforestry tussen nu en 2030. En het College van Rijksadviseurs heeft op basis van de uitkomst van de door hen georganiseerde ontwerpprijsvraag Brood en Spelen de regering onlangs zelfs geadviseerd om niet te streven naar 25.000 ha., maar naar 100.000 ha. agroforestry in diezelfde periode.