Smart City
De topbelemmeringen voor smart cities
“Geef me een reden.” Die uitspraak hoor je steeds vaker als het over smart city ontwikkelingen gaat, en terecht.
Door Reinoud Schaatsbergen
Er heerst veel onduidelijkheid op dit vlak door enerzijds een overvloed aan techniek en anderzijds een kennisachterstand onder andere op technisch en juridisch vlak. Volgens Hans Nouwens, directeur Connected Worlds en programmadirecteur Nationaal Smart City Living Lab, is de oplossing te vinden in een lokale aanpak.
Hans Nouwens, directeur Connected Worlds en programmadirecteur Nationaal Smart City Living Lab.
"Binnen de vier thema’s hebben we meerdere belemmeringen gesignaleerd. Toch kwamen we er telkens op uit dat er maar een thema écht relevant is als belemmering"
Vier thema’s
“De belemmeringen op het vlak van smart city zijn onder te verdelen in vier groepen: financieel, technisch, juridisch en organisatorisch,” aldus Nouwens, die in samenwerking met RIVM en VNG onderzoek voor Rijkswaterstaat deed naar de belemmeringen voor een smart city. “Deze thema’s hebben wij op basis van smart city-pilots van zeven gemeentes geëvalueerd. Daar kwamen gelukkig weinig verrassingen uit voort en veel bevestigingen. Bijvoorbeeld dat er genoeg financiële mogelijkheden zijn. Binnen de gemeente is de vraag: waar geef je het aan uit? Voor investeerders: waar maak ik mijn rendement?”
De resultaten van het onderzoek werden door Nouwens deels uit de doeken gedaan tijdens de Vakbeurs Klimaat op 8 november. Hij lichtte die in een interview met ons toe: “Binnen de vier thema’s hebben we meerdere belemmeringen gesignaleerd. Toch kwamen we er telkens op uit dat er maar een thema écht relevant is als belemmering: organisatie en organiseren.”
Billenknijpen
“Het is veelal onbekendheid. Weten we er niets van? Dan is het makkelijker om het niet te doen.” zegt Nouwens. “Juridisch zijn er bijvoorbeeld meer dan genoeg mogelijkheden om samen te werken aan innovatie. Een van de deelnemers aan het onderzoek noemde de juristen: ‘Dat is de afdeling billenknijpen’. Dat geeft wel aan hoe erover gedacht wordt. Risico lopen vergt moedige mensen die verantwoordelijkheid nemen.”
Wat er vaak nog aan de hand is, is dat er op technologie wordt gepusht en niet wordt gekeken naar de mogelijkheden om specifieke, bestaande problemen op te lossen, aldus Nouwens. “Neem klimaatadaptatie. De nationale overheid richt zich algemeen op uitstoot, maar de concentraties van luchtvervuiling zijn juist heel lokaal, soms wel gelimiteerd tot een kruispunt. Om als gemeente goede beslissingen te kunnen nemen is het nodig om hyperlokaal te meten met veel kennis van de situatie ter plekke, Local Intelligence noemen we dat, om vervolgens gericht keuzes voor interventies te maken.”
Dit is smart city
Als een duidelijke onderzoeksvraag is geformuleerd is het meten van het probleem de eerste stap, aldus Nouwens. De volgende, cruciale stap is samenwerken. “Stel ik ben manager openbare verlichting en ik wil van mijn 40.000 lichtmasten het armatuur vervangen met led. Ik heb maar budget voor 1.000, dus waar in mijn stad start ik dan? Zoek er een collega bij die iets met gezonde stad wil doen, bijvoorbeeld om luchtvervuiling te meten, en combineer die opgaven. Dan sla je twee vliegen in een klap.”
“Als je een goede businesscase hebt, kom je ook wel aan het geld voor de hele vervanging. Als je voldoende kennis binnenhaalt, kom je wel aan de juiste techniek. De uitdaging zit hem in de samenwerking, het cross-sectorale denken. Dát is de kracht van de smart city.”
Vervolgstappen
Tot nu toe is er een reeks pilots geweest van diverse gemeenten om smart city een uiting te geven. Verder dan dat komt het nog niet. Dat ligt deels aan koudwatervrees, denkt Nouwens: “We zijn bang gemaakt voor data. In films als Enemy of the State wordt data als een slechterik ingezet, en in de game Watchdogs kun je de stad hacken om hem naar jouw hand te zetten.” Kwesties als privacy steken om die reden al gauw de kop op als het over smart city gaat.
Nouwens geeft toe dat dit een lastig vraagstuk is dat aandacht verdient, maar dat we ons niet gek moeten laten maken. Door aanpakken als privacy by design kun je juridische zorgen van collega’s en burgers wegnemen en je richten op het doel. “Het gaat niet om de techniek, maar om wat je ermee kunt doen. De data uit het Nationaal Smart City Living Lab is dan ook open-source en vrij beschikbaar. Nederland telt 380 gemeenten die vaak 380 keer dezelfde dingen doen. Het zou mooi zijn als we die dingen meer samen kunnen doen.”
Om dat te faciliteren start het Nationaal Smart City Living Lab een nieuw programma dat in februari van start gaat. Hiervoor is Nouwens op zoek naar milieu-interventies en use cases. Heb je die op stapel en wil je die graag binnen een smart city-concept uitwerken? Neem dan contact op via de Slimste Stad.
