Volg die fietsende toerist!

Auteurs: Bas Schilder en Door van der Vegt (Trajan)

Nederlanders fietsen jaarlijks gemiddeld 880 kilometer per persoon. Het merendeel van de fietstochten van Nederlanders is functioneel: via een bekende weg van A naar B. Buitenlandse fietstoeristen willen vaak de echte Nederlandse fietservaring proeven, maar kennen de omgeving niet en hebben niet altijd een vaststaande eindbestemming.

Het in kaart brengen van het fietsgedrag van buitenlandse toeristen of dagjesmensen is bijvoorbeeld interessant om uiteindelijk fietsroutes te kunnen ‘sturen’. Het in kaart brengen van deze routes kan door middel van GPS-logger aan de fiets. Hierbij wordt elke beweging, maar ook langere tussenstops, geregistreerd. Het gebruik van een GPS-tracker aan de fiets zelf verschilt van reeds veel voorkomende aanpakken waarbij fietsroutes worden geregistreerd. De Fietstelweek of Ring-Ring gebruiken bijvoorbeeld een mobiele app die de fietser moet downloaden. Hierbij wordt de gebruiker gevolgd en niet de fiets. Dit kan stuiten op privacybezwaren waarmee de animo om mee te werken soms lager is dan gewenst. Met een tracker aan de fiets zelf tellen deze bezwaren minder zwaar en is de animo om mee te werken hoger.

Inzicht krijgen in afwegingen Het stellen van vragen aan de fietser (voor of na de fietsrit) geeft daarnaast inzicht in bepaalde afwegingen die worden gemaakt. Rijden toeristen overal en nergens? Hoe kunnen we deze data inzetten om toeristen meer te geleiden? Zijn er vaste punten in hun routes, en zo ja, zijn die er dan omdat ze een bepaalde route (bijvoorbeeld routekaartje van de verhuurder) volgen of rijden toeristen recht op hun van tevoren bepaalde bestemming af?

Een eerste pilot met GPS-loggers op huurfietsen vanaf Amsterdam Centraal Station laat zien dat de meeste toeristen binnen het centrum van Amsterdam blijven.

Door gegevens van gebruikte routes te analyseren kan er gekeken worden of deze overeenkomen met beleidsdoelen ten aanzien van fietsgebruik onder doelgroepen. In Amsterdam wordt er bijvoorbeeld zwaar ingezet op de spreiding van toeristen over de gehele regio. Het in kaart brengen van routes en bestemmingen van toeristen geeft een beeld van deze spreiding. Door ook enquêtes af te nemen komen voorwaarden naar boven waaraan voldaan kan worden om toeristen te stimuleren zich te spreiden. Deze voorwaarden kunnen betrekking hebben op het verstrekken van meer informatie over de regio of het aanbieden van meer soorten (elektrische) fietsen. Is bijvoorbeeld een elektrische fiets een voorwaarde om ook de bezienswaardigheden in de regio buiten de stad Amsterdam te bezoeken?

“Met een tracker aan de fiets zelf wegen privacybezwaren minder zwaar. Daardoor is de animo om mee te werken aan een onderzoek hoger.”

Hotspots Een eerste pilot met GPS-loggers op huurfietsen vanaf Amsterdam Centraal Station, uitgevoerd door Trajan, laat zien dat de meeste toeristen binnen het centrum van Amsterdam blijven. Er zijn enkele hotspots die bij het in beeld brengen van de routes zichtbaar worden zoals de Dam, het Rijksmuseum en het Vondelpark. Er is echter geen eenduidig patroon te ontdekken in de routes vanaf het station, hoewel in deze eerste steekproef (ongeveer vijftig toeristen zijn gevolgd) wel een bundeling lijkt te zijn op de as tussen het Centraal Station en het Vondelpark. Betere informatievoorziening zou hierin een rol kunnen spelen om toeristen ook van deze genoemde as te krijgen waarbij ze ook plekken buiten de binnenstad gaan bezoeken met de fiets.

Corona gooit roet in het eten Vanwege de COVID-19 maatregelen is het onderzoek onder toeristen helaas tijdelijk stopgezet. Wanneer de omstandigheden het weer toelaten zal het onderzoek worden voortgezet. Het in kaart brengen van fietsroutes is echter niet alleen interessant voor toeristen en dagrecreanten. Ook de fietsroutes van bewoners en forenzen kunnen in kaart worden gebracht met deze methode voor een completer inzicht van het fietsgedrag in een stad of streek. Het doel is om meer fietsen van zo’n tag te voorzien en daarmee routes in kaart te brengen voor meer inzicht in dit vervoersmiddel. Naast het voordeel dat de tag aan de fiets is gebonden en niet aan de gebruiker zijn er meer voordelen. De fietsen kunnen voor een langere tijd worden gevolgd, het brengt daarmee verandering in routes bij wegwerkzaamheden in kaart en laat zien waar de fiets (langere tijd) geparkeerd wordt.

Benieuwd naar een bewegend beeld van de routes die toeristen nemen in Amsterdam?