Een toegankelijke eyecatcher zonder concessies

Een eyecatcher zoals dit theater in Zwolle kan tegelijkertijd heel toegankelijk zijn.Foto Shutterstock

Door: Manon van Ketwich

Een nieuw theater, stadskantoor of bibliotheek moet in eerste instantie een eyecatcher zijn, het is immers een visitekaartje van de gemeente. De toegankelijkheid van een gebouw schiet er nog wel eens bij in. En dat is nergens voor nodig, vindt Dianta Wilmsen van MAS Architectuur.

“Toegankelijkheid wordt vaak vergeten te vragen bij opdrachten. Misschien denken opdrachtgevers wel dat ontwerpers het vanzelf wel meenemen. Dat leidt er nu toe dat vaak achteraf aanpassingen gedaan moeten worden en dat is zonde.”

Design for all, het is een bekend begrip. “Misschien wel wat oud en uitgekauwd”, denkt Wilmsen. “En toch is nog lang niet iedereen zich bewust van het belang van een mooi én werkbaar ontwerp. Het lijkt alsof niet elke ontwerper overtuigd is van het nut. Dat betekent dus eigenlijk dat dit niet de juiste partij is om mee in zee te gaan. De focus ligt echter op het maken van een eyecatcher. Terwijl het echt niet nodig is om concessies te doen aan de esthetiek, dat is vaak wel de opvatting. Als je een ontwerp maakt dat goed is voor iemand met een beperking, dan is het meestal voor iedereen goed. Dit bewustzijn komt vaak pas als je zelf je enkel hebt verstuikt en erachter komt waar je tegenaan loopt.”

Voelt normaal, dat is het niet Voor Wilmsen, die zelf een beperking heeft en af en toe gebruik maakt van een rolstoel, is een toegankelijk ontwerp vanzelfsprekend. “Bij tenders vergeet ik het zelfs wel eens te melden, terwijl het mijn ontwerp onderscheidt van andere. Het voelt normaal, terwijl het dat niet voor iedereen is.”

Achteraf aanpassingen Dat niet ieder ontwerp even toegankelijk is, maakt het voor opdrachtgevers zonder relevante kennis lastig om de goede keuze te maken bij tenders. Wilmsen: “Het wordt zelfs vaak vergeten te vragen bij opdrachten. Misschien denken opdrachtgevers wel dat ontwerpers het vanzelf wel meenemen. Dat leidt er nu toe dat vaak achteraf aanpassingen gedaan moeten worden en dat is zonde. Zeker nu er steeds meer ouderen komen die midden in het leven staan. Het is een misvatting dat mensen met een beperking een kleine groep vormen, de groep wordt juist steeds groter.”

Bouwbesluit Als zowel opdrachtgever als ontwerper niet expliciet aandacht besteden aan toegankelijkheid, dan is er altijd nog het Bouwbesluit. “Er gaat al heel veel goed”, vindt Wilmsen.

Dianta Wilmsen

“Zeker in vergelijking met het buitenland zijn we best ver. Wat ik daar soms tegenkom, dat is echt wonderlijk.Toch is het Bouwbesluit nog niet toereikend en overal waar een ontwerper er van kan afwijken, gebeurt dat ook. Naast het Bouwbesluit zijn er nog verschillende vrijwillige opties, maar die zijn niet altijd gewenst door de opdrachtgever.”

Niet-verplichte NEN-norm De overheid, verplicht om het VN-verdrag uit te voeren, is onlangs gestart met een onderzoek naar het opstellen van een NEN-norm. Ook hier heeft Wilmsen vooralsnog haar twijfels bij. “Het geeft natuurlijk aan dat de overheid er wel mee bezig is. Maar er wordt een niet-verplichte norm ontwikkeld. Wat heeft dat voor nut?”

“De ontwikkeling van de NEN-norm geeft natuurlijk aan dat de overheid er wel mee bezig is. Maar er wordt een niet-verplichte norm ontwikkeld. Wat heeft dat voor nut?”