Het langste natuurdak van Nederland

De vergroening van De Peperklip is een van meerdere projecten waarvoor Europese subsidie voor groen in de stad beschikbaar is gesteld. Dit proces verliep via de gemeente Rotterdam in samenwerking met gebouweigenaar Vestia. “Daar lag een heel ambitieus plan aan ten grondslag, té ambitieus”, vertelt Kempen, die met Van der Tol een vaste partner van Vestia is. “Het uitgangspunt was dus: wat kunnen we met dit bedrag maximaal doen om het dak te vergroenen?”

Ruud Kempen, vestigingsmanager bij Van der Tol

Biodiversiteit als icoon

Het was een uitdaging die Van der Tol graag aanging. Goed om te weten is dat Vestia de wens had om van dit dak een voorbeeldproject te maken. “Dat doe je niet met een sedumdak alleen”, vertelt Kempen. “Er liggen wel meerdere sedumdaken in Rotterdam van ongeveer dit formaat, dus er moest meer worden toegevoegd.” Dat leverde direct een obstakel op: de dakbelasting.

“Het is een gemeentelijk monument, een van de eerste grote wooncomplexen na de Tweede Wereldoorlog. Uit de historische tekeningen bleek dat er maar een beperkte extra belasting op kon.” Het dak werd tegelijkertijd gerenoveerd, waardoor de belasting van het groen een plek deelde met extra isolatie en een nieuwe waterdichte laag. “Omdat we dus maar beperkt substraatgewicht kwijt konden, legden we lagen aan die variëren tussen de zes en twintig centimeter. Daar moest alles in groeien.” Dat laat maar een beperkte begroeiing toe, geeft Kempen aan. “Dus zeiden we: het iconische van dit project werken we vooral uit op basis van biodiversiteit.”

Thematisch dak

“Samen met onze ecologisch medewerker en beplantings-deskundigen hebben we vier thema’s uitgewerkt voor het dak. Uitgangspunt was om zoveel mogelijk plantensoorten een kans te geven zich daar te ontwikkelen.

We wilden daarvoor een natuurlijk substraat toepassen, om vervolgens niks te doen. Gewoon wachten tot de natuur zijn ding doet.” Kempen geeft aan dat de opdrachtgever sneller resultaat wilde zien, dus werd er voor een tussenoplossing gekozen.“

Delen van het dak worden ingeplant met allerlei soorten planten die goed in deze extreme situatie kunnen groeien en overleven. Andere delen worden ingezaaid, zodat de natuur zelf kan groeien. Zo proberen wij verschillende vormen van natuurontwikkeling te bevorderen.”

Vier thema’s

Het dak is onderverdeeld in zo’n dertig dakvlakken, waarover vier thema’s zijn verdeeld. Van bovenaf zie je deze verschillen, bijvoorbeeld in hoogte en kleur, wat aantrekkelijk is voor menig diersoort en voor een gevarieerd plantenmengsel zorgt.

Van bovenaf is het onderscheid in thema’s op het dak goed te zien, van een grinddeel tot kuilen voor wateropvang. Klik op een van de vier thema's in de foto (grind, hout, water en heuvels) voor meer informatie.

Onderhoud

Van der Tol neemt het onderhoud van het natuurdak voor zijn rekening. Het gaat dan vooral om het verwijderen van onder andere zaailingen, of als bepaalde soorten de overhand nemen. “Die kunnen schade geven aan de dakconstructie als ze zich ontwikkelen”, aldus Kempen. Er wordt vier keer per jaar onderhoud gepleegd, waarbij ook wordt gelet op een goede werking van de waterafvoer, zodat het dak niet verder wordt belast.

Ook zet het bedrijf een monitoringsprogramma op. “Zodat we kunnen zien wat voor biodiversiteit er groeit”, vertelt Kempen. “Maar ook of er vogels of insecten op af komen. Dat is een proces van meerdere jaren, waarbij de ecoloog op z’n knieën moet gaan tellen. Als je dat gedurende lange tijd naast elkaar kunt leggen, dan kun je er ook iets over zeggen. Of het daadwerkelijk werkt.”

Op basis van vertrouwen

Voor een woningcorporatie is een natuurdak relatief onbekend terrein, zeker van dit formaat. Daar komt bij dat De Peperklip geen toegankelijk dak heeft; het houdt water vast, maar het is niet berekend op bezoekers. “Bovendien wordt biodiversiteit nog vaak gezien als overlast, bijvoorbeeld door muggen, wespen of vogelpoep.” Er was dus wel wat weerstand, bemerkt Kempen. Toch heeft dat geen roet in het eten gegooid. “Dat heeft te maken met vertrouwen. We zijn al lang partner van Vestia, dat speelt sterk mee.” Dat zorgde ervoor dat het onderwerp ook bespreekbaar werd. “We hebben veel scenario’s besproken.