Groen: van volgend naar leidend
Auteur: Manon van Ketwich
Het was in meerdere opzichten een bijzonder jaar voor Wilco van Heerewaarden, Business Unit Manager bij idverde Advies. Uiteraard vanwege de pandemie die ons allen heeft geraakt. Maar ook omdat BTL Advies, als onderdeel van de Europees marktleider in de groene sector, de naam heeft gewijzigd naar idverde Advies. “Nu kunnen we nog meer impact bereiken met onze producten en dienstverlening als dé groene specialist van Nederland.”
De waardering voor groen is in het afgelopen jaar sterk toegenomen, iets wat Wilco van Heerewaarden duidelijk heeft gemerkt. Het aansluiten van BTL bij idverde twee jaar geleden en de samenwerking met onze buitenlandse collega’s werpen zijn vruchten af. “Persoonlijk merk ik veel meer dynamiek dan voorheen, we kunnen op Europees niveau kennis en ervaring uitwisselen. Daarnaast staat maatschappelijk verantwoord ondernemen hoog op onze agenda.” Allemaal zaken die Van Heerewaarden waardevolle ontwikkelingen vindt. “We merkten dat onze ontwerpers, ecologen en groene adviseurs enorm gezocht én gevonden werden dit jaar. Ondanks dat het door de coronaomstandigheden lastiger was dan anders om ons gezicht te laten zien in de markt.”
Wilco van Heerewaarden
Groen als centrale opgave
De hoeveelheid werk nam toe, de aard van de vragen veranderde. “We kregen heel veel specifieke vragen rond vergroeningsopgaven, in een stad, een buurt of een schoonplein. Groen wordt meer en meer leidend in de buitenruimte. Waar groen vroeger de ruimte die overbleef na verharden, parkeren en kabels en leidingen mocht invullen, wordt het nu bepalend voor de inrichting van de (openbare) ruimte.” Van Heerewaarden merkt daarnaast dat het onderwerp niet meer voorbehouden is aan de echte groenbedrijven. “Groengerelateerde onderwerpen kwamen steeds vaker vanuit verrassende hoeken. Bouwers, GWW-bedrijven en instellingen zien, door thema’s als natuurinclusief bouwen en biodiversiteit, steeds vaker de meerwaarde van groen.”
Leercurve
Terugkijkend op 2020 noemt Van Heerewaarden de diverse participatievraagstukken als een van de hoogtepunten. Een mooi voorbeeld is de integrale visie openbare ruimte die idverde advies opstelt voor gemeente Venlo. “Bij deze beleidsopgave weegt het proces heel zwaar voor de gemeente. Normaal gesproken houd je meerdere fysieke bijeenkomsten. Dat was dit jaar niet mogelijk. We hebben als organisatie een heel snelle leercurve doorgemaakt als het gaat om digitaal communiceren. We hebben alle kanalen toegepast die we tot onze beschikking hadden en veel geëxperimenteerd. Inmiddels zijn we heel creatief geworden op dit vlak. We verzorgen online brainstormsessies. We organiseren digitale werksessies en maken video’s en vlogs als onderdeel van ons adviestraject. Die leercurve wordt versneld door de omstandigheden en leidt nu tot een positieve impuls voor het project en onze dienstverlening. Ik moet daarbij ook echt een compliment geven aan ons projectteam, de gemeente en andere betrokkenen.”
De menselijke maat van groen
Van Heerewaarden gelooft dat digitale communicatie een blijvend iets zal blijken in 2021. “We hebben veel meer vanuit thuis en op afstand moeten werken. Ook het samenwerken met relaties is veranderd. Tegelijkertijd vind ik het belangrijk om de menselijke maat te bewaken. Groen biedt een tegengewicht tegen al dat digitale geweld. Groen leeft en dus zijn we graag buiten om daarover te adviseren en om dat te begrijpen. Dat levert een interessante nieuwe uitdaging op.”
Leidend ontwerpinstrument
De komende tijd zal groen in de ogen van Van Heerewaarden een nog belangrijkere rol gaan spelen in onze fysieke leefomgeving. “We hebben net al geconstateerd dat de aandacht voor vergroening is toegenomen. Ik denk dat we in 2021 nog meer, maar ook beter groen zullen realiseren. Wij zien dat de relevantie van groen steeds groter wordt. We weten al lang dat groen goed is, maar we weten steeds beter wat concreet de effecten van groen zijn. We kunnen onze dienstverlening daar op aanpassen. We meten bijvoorbeeld de biodiversiteit en sturen daarmee op ecologisch bermbeheer. Groen wordt daarmee een leidend ontwerpinstrument om andere maatschappelijke doelen als gezondheidseffecten, vastgoedwaarde, etcetra te realiseren.
Verdichting als kans voor vergroening
De maatschappelijke doelen die Van Heerewaarden noemt zijn zonder meer belangrijk, maar helaas niet de enige uitdaging waar we in Nederland voor staan. Zo moeten er de komende tien jaar één miljoen huizen worden gebouwd en moeten steden tegelijkertijd bereikbaar blijven. Hoe verhoudt het groen zich ten opzichte van deze opgaven? “Je kunt groen op twee manieren inzetten; structuurbepalend en als adaptief element. We worden daarin steeds slimmer. Denk maar aan groene daken en gevels en andere groene technologieën. Op die manier kun je de verdichting van steden ook als kans zien voor vergroening. Al die nieuwe gevels en daken bieden de mogelijkheid om water op te vangen, fijnstof af te vangen en hittestress te verminderen. Je moet adaptief te werk gaan op plekken waar groen minder ruimtelijke impact kan hebben. Ik geloof dan ook heel erg in het multifunctioneel ruimtegebruik. Neem als voorbeeld de combinatie tussen water en groen. Dit zijn geen op zichzelf staande elementen, we moeten zoeken naar hoe ze elkaar kunnen versterken.”
Het risico van traditioneel budgetteren
Hoe enthousiast Van Heerewaarden ook is over de toegenomen waardering van groen, realistisch is hij wel. Het succes van groen kan tegelijkertijd een valkuil zijn. “We zien dat er veel wordt geïnvesteerd in groen, maar de budgetten voor het beheer van groen worden niet opgeschroefd. Als je aan de voorkant investeert, maar vervolgens het beheer en onderhoud daarop niet afstemt, dan zal het groen niet goed tot wasdom komen.” Te weinig geld voor beheer en onderhoud voor groen heeft als gevolg dat het groen nooit de (maatschappelijke) meerwaarde kan bieden die het in potentie heeft. Met als risico dat de waardering voor groen weer afneemt. “Gelukkig gaat het niet alleen over budget. We zullen meer moeten samenwerken in de aanleg- en initiatieffase.
Eerst bedenken wat we willen bereiken, welke beleidsdoelen er zijn. En ja, dat biedt wel kansen voor het ontschotten van budgetten. Helaas is en blijft groen de eerste kostenpost waar aan getornd wordt, omdat je de effecten van groen niet heel direct ziet. Als het riool kapot is en de kelder overstroomt, dan voel je dat direct, met groen is dat helaas niet zo. Daarom is het ook zo belangrijk om de effecten van groen heel duidelijk te hebben.
“Al die nieuwe gevels en daken bieden de mogelijkheid om water op te vangen, fijnstof af te vangen en hittestress te verminderen. Je moet adaptief te werk gaan op plekken waar groen minder ruimtelijke impact kan hebben.”
2021 is een jaar vol met kansen voor Groener leven Van Heerewaarden besluit het gesprek met een heldere ambitie: “Ondanks alle onzekerheid die er nog is rondom het coronavirus en de gevolgen daarvan, zien wij 2021 als een jaar vol met kansen. Juist groen is belangrijk in deze onzekere tijd. Met de aanwezige expertises binnen onze drie werkmaatschappijen (Advies, Bomendienst en Realisatie) en de samenwerking met onze buitenlandse collega’s en al onze relaties gaan wij in 2021 verder met de integrale benadering van de (openbare) buitenruimte en zal de meerwaarde van groen voor ons daar een centrale rol in vervullen.”